آزار جنسی در محیط کار چیست؟ چه تفاوت‌هایی بین آزار جنسی و غیرجنسی در محیط کار وجود دارد؟ این سوالات و سوالات دیگری در این حوزه، طی یکی-دوسال اخیر در جامعه کاری ایران مطرح شده و بیشتر از همیشه، حساسیت‌هایی حول آن پدید آمده است.
آزار جنسی در محل کار، نوعی تبعیض است که شامل نظرات، رفتارهایی در رابطه با جنسیت یا گرایش جنسی است. همه کارمندان در هر موقعیتی که باشند (از مدیران رده بالا تا کارمندان و نیروهای ساعتی) باید با مصادیق آزار جنسی در محیط کار آشنا شوند تا از این رفتارها اجتناب کرده یا در صورت وقوع آن را گزارش دهند.
این مقاله با حمایت نویسش تولید شده است. نویسش پلتفرمی جهت برون سپاری تولید محتوا به زبان‌های فارسی و انگلیسی است و به کسب‌وکارها کمک می‌کند که محتوایی سودمند و اثربخش برای بازاریابی محتوایی خود خلق کنند.
آزار جنسی در محیط کار در مقابل آزار و اذیت غیرجنسی
اگر چه بیشتر گزارشات مربوط به آزارو اذیت‌ها در میط کار جنبه جنسیتی دارند، اما مزاحمت‌های محیط کار تنها محدود به آزارهای جنسی نمی‌شود. به‌عنوان مثال، اقدامات مربوط به مذهب، نژاد، سن، جنسیت، رنگ پوست و… نیز آزار و اذیت تلقی می‌شوند و باعث اختلال در کار کارمند می‌شود یا محیط کاری خصمانه‌ای را ایجاد می‌کنند.
نمونه‌هایی از آزار جنسی در محیط کار
تفاوتی نمی‌کند که چه کسی خلاف می‌کند. مدیر، همکار، پیمانکار، فروشنده یا حتی مشتری.
اگر رفتار فرد محیط کاری خصمانه‌ای را ایجادکند و کار کردن را برای کارکنان دشوار کند یا موفقیت کارمند را مختل کند، آزار و اذیت قانونی محسوب می‌شود.
مهم: آزار و اذیت جنسی تنها مربوط به رفتارهای نامناسب نیست بلکه شامل هر رفتار کلامی یا فیزیکی ناخواسته‌ای می‌شود که محیط کار خصمانه را ایجاد می‌کند. در ادامه چند نمونه از آزار جنسی در محیط کار اشاره می‌کنیم:
- اشتراک‌گذاری تصاویر و ویدیوهای نامناسب جنسی، مانند پورنوگرافی یا گیف‌های بی‌ادبانه؛
- ارسال نامه‌ها، یادداشت‌ها یا ایمیل‌های آزاردهنده؛
- نمایش تصاویر یا پوسترهای جنسی نامناسب در محل کار؛
- گفتن جوک‌های زشت یا به اشتراک‌گذاری حکایت‌های جنسی؛
- انجام حرکات جنسی نامناسب؛
- خیره شدن به شیوه‌ای توهین‌آمیز یا توهین‌های جنسی و سوت زدن؛
- اظهارنظرهای جنسی در مورد ظاهر، لباس یا اعضای بدن؛
- لمس نامناسب، از جمله نیشگون گرفتن، دست زدن به بدن، مالش یا تنه زدن‌های عمدی به دیگران؛
- پرسیدن سوالات جنسی، مانند پرس وجو در مورد سوابق جنسی یا گرایش جنسی و اظهارنظرهای توهین‌آمیز درباره هویت جنسی فرد.
موارد بالا تنها نمونه‌هایی از آزار جنسی هستند. هر عمل یا سخنی با مفهوم جنسی که در توانایی کارمند تداخل ایجاد کند یا فضایی ناخوشایند را ایجاد کند آزار جنسی محسوب می‌شود.
نکته: باید توجه داشت که در آزار جنسی تنها قربانیان آسیب نمی‌بینند؛ بلکه هر کسی تحت تاثیر این رفتارها باشد، تجربه آزار جنسی در محیط کار را خواهد داشت. بدین معنا که همکاری که صحبت‌های جنسی نامناسب دو نفر دیگر را می‌شنود و تت تاثیر قرار می‌گیرد دچار آزار جنسی می‌شود حتی اگر طرف مستقیم صحبت نباشد.
نمونه‌هایی از آزار و اذیت غیرجنسی در محیط کار
رفتارهایی مانند اظهارنظرهای نژادپرستانه یا منفی نیز به‌عنوان آزار و اذیت در محل کار محسوب می‌شوند. حرکات توهین‌آمیز، ترسیم یک نقاشی یا حتی نوع لباس برخی از همکاران نیز آزار و اذیت هستند.
در این نوع زورگویی باید با همان روش برخورد با آزارهای جنسی در محیط کار مواجهه شد. گزارش چنین مواردی باید به منابع انسانی در سازمان ارائه شود. مصادیق آزار و اذیت در محل کار عبارت‌اند از:
- انواع تبعیض
- اظهارنظر منفی در مورد اعتقادات مذهبی یا شخصی یک کارمند یا تلاش برای تبدیل آن‌ها به یک ایدئولوژی مذهبی خاص
- استفاده از عبارات یا استعاره‌های نژادپرستانه
- اظهارنظر در مورد رنگ پوست فرد یا سایر ویژگی‌های قومیتی
- نمایش نقاشی‌های نژادپرستانه یا پوسترهایی توهین‌آمیز به یک گروه خاص
- انجام هر نوع حرکت توهین‌آمیزانه
- اشاره توهین‌آمیز به ناتوانی ذهنی و جسمی یک فرد
- به اشتراک‌گذاری تصاویر، فیلم‌ها، ایمیل، نامه‌ها یا یادداشت‌های نامناسب
- صحبت توهین‌آمیز در مورد کلیشه‌های نژادی، قومی یا مذهبی منفی
- گفتن نظرات تحقیرآمیز مربوط به شرایط سنی یک فرد
- پوشیدن لباس‌هایی که توهین به یک قوم خاص محسوب می‌شود
باید توجه داشت که آزار و اذیت غیرجنسی در محیط کار تنها به این موارد محدود نمی‌شود.
مهم: آزار و اذیت غیرجنسی شامل هرگونه اظهارنظر، اقدام یا رفتاری است که تهدیدآمیز، توهین‌آمیز، ارعاب کننده یا تبعیض‌آمیز باشد و شرایط عادی محیط کار را به هم بزند.
نحوه برخورد با آزار و اذیت در محل کار
اگر احساس می‌کنید از آزار غیرجنسی یا آزار جنسی در محیط کار آسیب دیده‌اید، مراحلی وجود دارد که برای اثبات ادعای خود به مراجع قانونی باید آن را دنبال کنید. با این حال برای ارایه موفقیت‌آمیز ادعای خود باید به ۲ نکته توجه کنید:
- آیا کارفرما تمام تلاش خود را برای اصلاح رفتارهای آزاردهنده انجام داده است؟
- کارمندی که به آزار غیرجنسی یا آزار جنسی در محیط کار پرداخته است، رفتار خود را تغییر داده است یا نه؟
این موضوع اهمیت زیادی دارد که ابتدا گزارش هر نوع آزار و اذیتی را به واحد منابع انسانی اطلاع دهید. تاریخ دقیق، ماهیت آزار و تلاش‌هایی که برای اصلاح انجام داده‌اید باید به‌صورت دقیق به مراجع اطلاع‌رسانی شود.
دانستن قوانین بسیار مهم است
هنگامی‌که در جستجوی شغل هستید، با قوانین کارفرمایان درباره آزار جنسی در محیط کار آشنا شوید. حتی برخی از ویژگی‌ها را در طول مصاحبه می‌توانید شناسایی کنید. به‌عنوان مثال در طول مصاحبه، کارفرمایان نباید در مورد نژاد، جنسیت، مذهب، وضعیت تاهل، سن، معلولیت، پیشینه قومی، کشور محل تولد، ترجیحات جنسی و… سوال بپرسند. اگر این اتفاق بیافتد یک چراغ قرمز باید برای شما روشن شود تا درباره ادامه همکاری با چنین کارفرمایانی تحقیقات بیشتری انجام دهید.
آنچه در این مقاله درباره آزار جنسی در محیط کار گفتیم یک مشاوره حقوقی نیست. بلکه نکاتی کلی برای آگاهی بیشتر کارکنان است. اگر در محیط کار دچار مشکل شده‌اید حتما با مراجعه به مشاوران حقوقی، روان‌شناسان یا وکلای کار، اطلاعات خود را درباره قوانین افزایش دهید تا دچار مشکلات بیشتری نشوید.
منبع: thebalancecareers
