کم نیستند افرادی‌که معتفدند به اندازه‌ای که باید از مزایای درخور و برازنده‌شان بهره نمی‌برند. در سوی مقابل، بسیاری از مدیران نیز ارزیابی‌شان از پرسنل با فرضی که ایشان از خود دارند برابری نمی‌کند و همین مساله، مشکلات گونه‌گونی را پدید می‌آورد. مهارت خود ارزیابی شاید راه‌حلی قطعی برای رفع این مساله نباشد، اما می‌تواند کمک شایانی به مدیریت‌اش بکند.
خود ارزیابی چیست؟
خودارزیابی (Self Assessment) به مهارت و به عبارت بهتر، بینشی گفته می‌شد که کمک می‌کند بتوانیم خود را بهتر بشناسیم و بر توانایی‌ها، ضعف‌ها و ویژگی‌های‌مان اشراف بهتری پیدا کنیم. مهارت خود ارزیابی در محیط کار حرفه‌ای بیشتر اشاره به ظرفیت‌ها و توانایی‌ها دارد: این‌که بدانیم از پس چه کارهایی، در چه مدتی و با چه کیفیتی بر می‌آییم، ویژگی مهمی محسوب می‌شود.
خودارزیابی به ما کمک می‌کند که کیفیت تصمیم گیری مان را ارتقا دهیم، تطبیق پذیری بیشتری داشته باشیم و در نهایت مهارت های ارتباطی مان را بهبود بخشیم.
چرا به مهارت خود ارزیابی نیاز داریم؟
بسته به آنکه در کدام نقطه از مسیر شغلی مان قرار داشته باشیم و چه مسئولیت‌هایی را در حیطه‌ی کاری‌مان پذیرفته باشیم
چگونه مهارت خود ارزیابی مان را بهبود بخشیم؟
همچون سایر مهارت‌های نرم، بهبود مهارت خود ارزیابی نیز به صرف زمان و استمرار نیازمند است. همچنین، به بازبینی و بازسازی آن‌چه به نظرمان می‌آید نیاز داریم تا بتوانیم همیشه و همواره تصویری واقعی و شفاف از توانایی‌های خود در نظر داشته باشیم. در ادامه چند پیشنهاد برای مهارت‌وری این عرصه پیشنهاد می‌شود.
مقایسه‌ی مثبت و واقع‌بینانه داشته باشیم
در بسیاری از زمینه‌ها، مقایسه‌ی خود با دیگران امری اشتباه است و ممکن است به نتیجه‌گیری‌هایی پرخطا منجر شود. اما زمانی‌که بنا داریم تخمین بهتری از خود به دست آوریم و مهارت خود ارزیابی مان را ارتقا دهیم، باید توانایی‌های خود را در مقایسه‌ای واقع‌بینانه با دیگران محک بزنیم.
مقایسه‌ی مثبت و واقع‌بینانه به این معناست که با مطالعه، انتظاراتی که از موقعیت شغلی ما (با در نظر گرفتن سابقه‌ی کاری‌مان) وجود دارد را دریابیم و در ادامه بفهیمم که تا چه میزان به آن سطح نزدیکیم.
بررسی رزومه افرادی‌که در شغل ما و در سازمانی هم‌تراز با ما مشغول‌اند شاید گزینه‌ی بدی نباشد. اگر هم بتوانیم با افرادی با موقعیت شغلی مشابه خود ارتباط برقرار کنیم، می‌توانیم تصویری بهتری از توانایی‌های ایشان به‌دست آوریم.
فراموش نکنیم که هدف از این رویکرد آن است که تصویری شفاف‌تر از انتظارات حرفه‌مان به دست آوریم و ابدا نباید در دام افراط‌گونه‌ی مقایسه‌ی خود با دیگران بی‌افتیم.
بازخورد بگیریم
مدیران ارشد و همکاران، بهترین گزینه‌های ممکن برای دریافت بازخورد هستند. کافی‌ست به صورت واضح و شفاف از آن‌ها بخواهیم که توانایی‌ها و ضعف‌های حرفه‌ای‌مان را به ما گوشزد کنند. الزاما نباید هرآنچه به ما گفته شد را بپذیریم. اما لازم است که شنوایی فعال باشیم و نظرات دیگران را تحلیل کنیم.
در مورد نقاط ضعف نیز می‌توان از همین ابزار استفاده کرد. اگر در مجموعه‌ای که کار می‌کنید، مدیر منابع انسانی به رشد حرفه‌ای پرسنل‌اش اهمیت می‌دهد، احتمالا می‌تواند به شما بازخوردهایی حرفه‌ای و اساس بدهد. این فرصت را از دست ندهید و از این امکان برای ارتقای کیفیت خود ارزیابی تان بهره ببرید.
از مشاور کمک بگیرید
شناخت توانایی‌ها و ضعف‌ها، ابدا کار ساده‌ای نیست. در گام‌های پیشین عمدتا مهارت‌های سخت و فنی مورد قضاوت و پیمایش قرار می‌گیرند و بعد روانی و رفتاری، کمتر به بحث گذاشته می‌شود. ضمن آنکه، عموما نمی‌توان به بازخورد دیگران در مسائل شخصی بسنده کرد و باید از متخصص و روانشناس بهره گرفت.
خود ارزیابی بخشی مهم از مسیر خودشناسی است. پس کمک گرفتن از مشاور را پشت گوش نیاندازید. برای مراجعه به مشاور الزاما نباید با مساله‌ای حاد روبرو بود. همه‌ی ما می‌توانیم شناخت خود را از خود بهبود بخشیم و در مسیر انسانی بهتر بودن قدم بردایم.
به توسعه شخصی بها دهیم
هیچ‌کس کامل نیست و هیچ‌کدام از ما بر تمام جنبه‌های حرفه‌ای و فردی تسلط کافی نداریم. اگر گام‌های پیشین را به درستی برداشته باشیم، فهرستی از نقاط ضعف و قوت‌مان به دست آوردیم. حال می‌توانیم بر اساس اولویت، نسبت به رفع‌شان اقدام کنیم. بسیاری از کاستی را می‌توان با برنامه‌ریزی برای توسعه فردی (چه در سطح مهارت‌های تخصصی و چه مهارت نرم) مرتفع کرد.
واقع‌بینی را تمرین کنیم
واقع بینی که خود مهارت نرم دیگری به حساب می‌آید، به ما کمک می‌کند که در شرایط مختلف از کالبد «خود» خارج شویم و به خود به چشم یک ماهیت مستقل نگاه کنیم. میل بشر به آن است که به مشکلات و کاستی‌های‌اش چشم ببندد و ناتوانی‌های‌اش را کتمان کند.
رشد زمانی حاصل می‌شود که از سد این مانع بگذریم. بپذیریم که در همه‌چیز عالی نیستیم و موقعیت‌مان بازتابی از واقعیت‌های خود و محیط اطراف‌مان است.
اگر از محیط کار، شرایط موجود و امثالهم رضایت نداریم، همه‌چیز رو متوجه عوامل بیرونی نداریم و بپذیریم که بخشی از این نابسامانی‌ها به خود ما مرتبط است. خود ارزیابی صادقانه کمک می‌کند که واقع‌بین باشیم و بر اساس شرایط واقعی، نسبت خود با موقعیت‌مان را تخمین بزنیم.
