ابراهیم گلستان یکی از موثرترین شخصیت‌های فرهنگی ایران در یک‌قرن اخیر است. معرفی او به‌عنوان فیلمساز، نویسنده، مترجم و یا حتی روشنفکر، تحدیدش به یکی از شاخه‌هایی‌است که در آن فعال بوده و نقش «مولف» داشته است. زندگی‌نامه‌ی ابراهیم گلستان با نام «از آینه تا خشت» یک‌سال پیش از درگذشت او و به‌قلم محمدرضا رهبریان منتشر شد. در این اپیزود میزبان این محقق و نویسنده بودم و تلاش کردم از پس نگاهِ فردی که چند سالی با کارنامه‌ی فرهنگی و هنری گلستان سروکار داشته و با خود او نیز در ارتباط بوده، شخصیت پیچیده و چندوجهی ابراهیم گلستان را بهتر بشناسم.
پادکست کارگاه کمک می‌کند که مسیر شغلی خود را حرفه‌ای طی کنید و حوزه‌ی منابع انسانی را بهتر بشناسید. با دنبال کردن کارگاه در کست‌باکس، اولین نفری باشید که از انتشار گفتگوی تازه مطلع می‌شوید. راهنمای استفاده از کست باکس
از آینه تا خشت: همه‌ی ابراهیم گلستان ها!
خواندنِ زندگی‌نامه‌ی آدم‌هایی که توانسته‌اند تاثیری بر محیط پیرامون‌شان بگذارند و دستاوردی ماندگار بسازند، پیش از آن‌که آموزنده باشد، خوش‌آیدو جذاب است. به تماشای فیلم مستندی می‌ماند که ما شناختی از قهرمانش داریم و حالا بناست راهِ رسیدن او به آن نقطه که ما می‌شناسیم را نشان‌مان دهد.
با وجود این جاذبه‌ی ذاتی کتاب‌های زندگینامه، چه آن‌ها که خود شخصیت اصلی تالیف کرده و چه آثاری که دیگرانی نوشته‌اند، یک پرسش اساسی در کار می‌آید: چه‌قدر واقعیت دارد؟ آیا نویسنده با ما صادق است؟ آیا همه‌ی آن‌چه که باید را در اثرش آورده؟ آیا به نفعِ قهرمانِ اثر، حقایقی را کنار نگذاشته؟ با همه‌ی این سوال‌ها و البته تردیدها سراغ کتاب زندگینامه ابراهیم گلستان رفتم.
من شیفته‌ی ابراهیم گلستان هستم. از همان زمان که نام‌اش را در کتاب زندگی‌نامه‌ی حمید سمندریان دیدم که نویسنده‌اش، افسانه ماهیان، از او به‌عنوان اولین تهیه‌کننده‌ی تئاتر ایران نام برده بود. هرچه بیشتر درباره‌ی زندگی و حیات فرهنگی‌اش مطالعه کردم، بیشتر به نقش «مولف» و اثرگذارش در جنبه‌های مختلف هنری و فرهنگی پی بردم. شناخت ابراهیم گلستان، بسته به آن‌که از کدام منظر به او نگاه کنی و در پی فهم کدام جنبه از فعالیت‌هایش باشی، تو را به مسیرهای متفاوتی می‌برد. ابراهیم گلستانِ فیلمساز یا روزنامه‌نگار، متخصص روابط عمومی یا روشنفکر. محمدرضا رهبریان در کتاب «از آینه تا خشت» به‌خوبی متوجه به این چالش بوده و تا حد قابل دفاعی توانسته مهمترین جنبه‌های زندگی گلستان را بازنمایی کند.
کتاب بر خلاف اکثر کتاب‌های زندگینامه، وابسته به خط زمانی زندگی سوژه نیست. هرچند نگاهی اجمالی به سیر زندگی گلستان دارد، اما بخش بزرگ‌تر کتاب با فرمی متفاوت، به جنبه‌های مختلف زندگی گلستان پرداخته است. محمدرضا رهبریان علاوه بر نمایش وجه‌های مختلف حرفه‌ای ابراهیم گلستان، نسبت و ارتباطش را با شخصیت‌های ادبی، فرهنگی، سیاسی و هنری مختلف را نیز نشان‌مان می‌دهد: از پرویز خانلری و جلال آل احمد گرفته تا احمد شاملو و صادق چوبک.
اما آن‌چه بیش از ساختار و فرم روایی اثر، کتاب از آینه تا خشت را خواندنی می‌کند، پای‌بندی نویسنده به منابع قابل اتکاست. محمدرضا رهبریان پیش از آن‌که عنوان نویسنده را در این اثر با خود حمل کند، به‌عنوان محققی دقیق نقش ایفا می‌کند. کتاب حاضر، یک پژوهش عمیق در زندگی و کار گلستان است که محدود به تحقیق کتابخانه‌ای هم نیست. رهبریان علاوه بر منابع مکتوب، از مصاحبه‌ها، ویدیوها، نقل‌قول‌ها و تحقیق‌های دیگر هم استفاده کرده و در نهایت، با نظر خود ابراهیم گلستان و مشاورانی دیگر، اثر را تدوین کرده است.
وجود ارجاع‌های پرشمار و منابع دقیق، تا حد بالایی، دقت و اصالتِ روایتی‌که راوی سعی در انتقالش را دارد، نشان می‌دهد. هرچند محمدرضا رهبریان منکر این اصل هم نمی‌شود که مجذوب شخصیت گلستان بوده و در بسیاری از بخش‌های کتاب، روایتی هم‌نوا با او داشته است.
