در گرماگرم گفتوگو با آدمهای مختلف، احساس خوبی از تعامل ندارید و ترجیح میدهید که این مکالمههای زنجآور زودتر به پایان برسد. کمی که بیشتر به موضوع دقت میکنید، در مییابید که علت پیدایش این احساس آن است که در دل گفتوگو، احساس درک متقابل برایتان پدید نمیآید. اگر این موقعیت را پیشتر تجربه کردید، احتمالا مطالعه درباره مهارت ارتباط کلامی برایتان مفید خواهد بود.
ارتباط کلامی یکی دیگر از مهارتهای نرم ارتباطی است که همچون مهارت گوش دادن فعال در عمدهی حوزههای حرفهای و زندگی روزمره به آن نیازمندیم. چه خوشمان بیاید و چه نه، مادامیکه بخواهیم در فضاهای اجتماعی حضور پیدا کنیم، نیازمند برقراری و حفظ ارتباطمان با دیگرانیم. پس لازم است، حتی اگر از این ارتباطات خوشمان هم نمیآید، تا حدی، مهارتهای پایهای آن را در خودمان بپرورانیم.
ارتباط کلامی چیست؟
مهارت نرم ارتباط کلامی (Verbal Communication) به شیوهای از برقراری ارتباط با دیگران اشاره دارد که از طریق ابزار زبان (گفتار) حاصل میشد. عمدتا این مهارت در ارتباطات یک به یک و یا یک به چند معنا مییابد. وقتی برای خرید به سوپرمارکت مراجعه میکنید، با فروشنده ارتباط کلامی میسازید. همچنین، وقتی در جلسهای لازم است که گزارش عملکردتان را به چند همکار و مدیر دیگر سازمان ارائه کنید، با ایشان، نوعی از ارتباط کلامی را برقرار کردید.
گفتگو و برقراری ارتباط از طریق گفتار با دیگران، اساسا چالشهای فراوانی دارد. چراکه وابستگی مستقیمی بر نوع رابطهی شما با مخاطب و یا مخاطبین، موضوع ارتباطی و البته موضع شما پیدا میکند. از سویی دیگر، طرفین مخاطب شما نیز هرکدام ویژگیها و شرایط خاص خودشان را دارد و همین درهمتنیدگی خصیصهها، روند یک گفتوگو را میتواند دشوارتر سازد.
با این وجود، راهکارهایی کارآمد و البته نیازمند به تمرین وجود دارد که به ما کمک میکند در ارتباطات خود، موضعی سازندهتر داشته باشیم و بتواند تعاملاتی بهتر بهوجود آوریم.
مهارت ارتباط کلامی شما، متضمن آن است که پیام، منظور و نیتتان را در تعامل با افراد غیر به درستی به ایشان منتقل کنید و از بروز کجفهمی جلوگیری نمائید. اگر تنها بنا باشد یک کارکرد و فایده برای این مهارت در نظر داشته باشیم، همین بهبود «فهم منظور» بهترین گزینه خواهد بود.
نکتهی لازم به توجه آن است که مهارت ارتباط کلامی، در تکامل با مهارتهای غیرکلامی (نظیر زبان بدن) معنا و اثربخشی غایی را در یک ارتباط با کیفیت پدید میآورد. توضیحات دقیقتر دربارهی مهارت ارتباطی زبان بدن را در نوشتهای جداگانه تشریح خواهیم کرد.
چگونه ارتباط کلامی خود را بهبود بخشیم؟
پیشنهادهای متعددی برای بهبود ارتباط کلامی آمده است. ما برای نگارش این مقاله از سایت معتبر indeed کمک گرفتیم و یکی از مقالات مرتبط آنرا مبنا قرار دادیم. در ادامه، چند پیشنهاد برای بهبود این مهارت آمده است که امید داریم بتواند برای شما نیز سودمند باشد
اول فکر و سپس صحبت کنید
شما مجبور نیستید بلافاصله پس از اتمام صحبت طرف مقابل، گفتوگو را ادامه دهید. اگر تامل بر گفتههای طرف مقابل برای فهم بهتر به زمان نیاز دارد، میتوانید چند لحظه مکث کرده و نکات او را حلاجی کنید و سپس گفتوگو را ادامه دهید. در اهمیت «درست شنیدن» در مقالهی گوش دادن فعال توضیحات دقیقتری آوردهایم.
مختصر و موجز صحبت کنید
حقیقت آن است که هرچقدر هم خوشصحبت باشید، کمتر کسی را میتوانید بیابید که دلش بخواهد توضیح مفصل شما را برای هر سوال بشنود! یکی از مواردی که موجب میشود گفتوگو از اثربخشی ساقط شوند و طرفین میلشان را به دنبال کردن آن تعامل از دست دهند، کِشدار شدن آن است.
اگر به دنبال ایجاد یک ارتباط موفق و بهبود مهارت ارتباط کلامی خود هستید، باید مختصر و مفید صحبت کردن را تمرین کنید. هنر آن است که بتوانید منظور و نیت خود را در حداقل کلمات ممکن به مخاطب ارائه کنید.
اگر صحبت شده از حدی طولانیتر میشود، احتمالا بنا دارید چند مسالهی مختلف را توضیح دهید و یا اینکه، آنطور که باید و شاید، شفاف نیستید.
مخاطب خود را بشناسید
یک مذاکرهکنندهی حرفهای، میتواند کلام و منظور خود را متناسب با شخصیتی که مقابلاش نشسته بهینه کند. به عبارت بهتر، توضیح یک مفهوم و گفتوگو پیرامون یک موضوع میتواند دو شیوه و روند متفاوت را داشته باشد. شما در مسیر بهبود مهارت ارتباط کلامی باید بتوانید تا حدی، مخاطبشناسی را نیز فرا گرفته و با در نظر گرفتن دانش، شخصیت، ترجیحا و ادبیات کلامی فرد مقابل، گفتوگوی خود را طراحی کنید.
حواستان به لحنتان باشد
کجفهمی و برداشت اشتباه، مسالهی اصلی گفتوگوها و تعاملات کلامیست. عمدهی این برداشتهای اشتباه نیز نه از متن که لحن حاصل میشود. حواستان باشد که:
- تُن صدایتان را بیجهت بالا نبرید
- لحنی خشن، حق به جانب یا طلبکارانه نداشته باشید
- به شکلی ناخواسته و با تغییر در لحن و آوای صدا، مخاطب را عصبانی نکنید
اعتماد به نفس خود را حفظ کنید
هدف غایی یک مکالمه آن است که اولا، فهم مشترکی بین شما و مخاطب از موضوع حاصل شود و ثانیا، اهدافی که از پیش در نظر داشتید را محقق کنید. حفظ اعتماد به نفس و تسلط بر کلام، نه تنها در مسیر دستبابی به این دو منظور کمکرسانتان است که موجب میشود ارتباط کلامی سازندهتری را با مخاطب بسازید. راستش را بخواهید، هیچکس دلش نمیخواهد با کسی گفتوگو کند که خود نیز به خود اعتقاد قلبی ندارد!
موضع خود را بشناسید، بر آن مسلط باشید و با حفظ احترام متقابل و البته در دایرهی منطق، از آن عدول نکنید.
بازخورد بگیرید
اخذ بازخورد از همکاران و دوستان دربارهی مهارت ارتباط کلامی میتواند کمک شایانی به کشف نقاط ضعف و قوتتان کنید. خجالت را کنار بگذارید و از دوستان و همکاران معتمد بخواهید که برداشتشان را دربارهی شکل حضورتان در گفتوگوها به شما ارائه کنند. نظر دیگران از زاویهای دیگر میتواند فهم بهتری از شکل تعاملاتان برایتان بسازد.
البته که باید نسبت به بازخوردهای دریافتی نیز فراست داشته باشید و توامان مهارت پذیرش بازخورد را نیز در خود تقویت کنید.
