همانطور که روزی تصمیم گرفتید که مسیر شغلی خود را در شرکتی پیش ببرید، ممکن است به دلایلی مختلف بخواهید که کار را با آن مجموعه قطع و در جای دیگری مشغول شوید. استعفا دادن بیشک یکی از دشوارترین تصمیمهای ما مسیر شغلیمان است. در این مقاله سعی داریم که روند و مراحل آنرا به تفصیل شرح دهیم.
چرا استعفا میدهیم؟
دلایل و عواملی که میتواند منجر به تصمیم ما برای خروج از سازمان و استعفا شود، بسیار متنوع و متفاوت است. بیشک، هیچ الگویی را نمیتوان در نظر گرفت که بر اساس آن، حکم قطعی برای استعفا دادن صادر کرد.
در مقالات دیگری در کارگاه تلاش میکنیم که بیشتر به این مهم بپردازیم، اما در این مقاله تلاش داریم که روند رسیدن شما به این تصمیم و همچنین فرایند اعلام و اجرای آنرا تشریح کنیم. در بخشهای بعدی، با جزئیات این روند آشنا خواهید شد.
فرایند استعفا
فرایند استعفا از کار از لحظهای که ایدهی آن در ذهنشان شکل میگیرد، آغاز میشود و تا لحظهای که تعهدات متقابل شما و سازمان به پایان برسد ادامه مییابد. بسته به نوع قراردادی که منعقد کردهاید و توافقهایی که طی این مسیر پدید میآورید، این فرایند میتواند بین چند ساعت تا چند سال به طول انجامد!
این فرایند را میتواند در سه مرحله «پیش از استعفا»، «اعلام استعفا» و «پس از استعفا» خلاصه کرد.
پیش از استعفا
پیش از آنکه به عملی کردن استعفای خود فکر کنید، لازم است که همهی جوانب امر را در نظر بگیرید. مهمترین نکتهای که باید به آن توجه داشته باشید، دلیل استعفا ست. اینکه چقدر دلیل و یا دلایلی که برای درخواست استعفا و تغییر محل کارتان دارید، واقعیست.
اعلام استعفا
استعفای شما زمانی رسمیت مییابد که آنرا به شکلی مشخص به مدیر یا مسئول منابع انسانی سازمان خود اعلام کنید. به عبارت بهتر، مرحله اعلام استعفا، نخستین گام رسمی در فرایند خروج شما از سازمان محل کارتان است.
پس از استعفا
پس از آنکه استعفای خود را به شکل رسمی اعلام کردید، دوران خروج شما از سازمان آغاز میشود. در این مدت، باید علاوه بر آنکه مسئولیتهای خود را به نیروی جایگزین منتقل میکنید، برنامهریزی لازم برای حضور و فعال شدن در سازمان جدید نیز عملی کنید.
از حالا، خودتان را برای دورانی پرچالش آماه کنید! معمولا بازهی زمانی خروج از سازمان محل کار و ورود به مجموعهی تازه، دورهی پر فشار و پرکاری خواهد بود.
چه مواردی را باید پیش از استعفا در نظر بگیریم؟
استعفا دادن شاید در نظر ساده به نظر برسد، اما توجه به برخی نکات و تبعیت از فرایند آن میتواند تجربهی بهتری را برایتان پدید آورد. در نخستین مرحله یعنی پیش از استعفا، باید به مواردی توجه کنید و تصمیمتان را برای خود شفاف سازید. در ادامه، فعالیتهایی برای این مرحله پیشنهاد کردهایم.
خوب فکر کنید
ممکن است بر اثر یک ناملایمتی مقطعی و یا نزاعی که با یکی از همکاران خود داشتهاید، انگارهی استعفا در ذهنتان نقش بسته باشید. یا شاید ممکن است به این نتیجه رسیده باشید که حقوق شما با توانایی و فعالیتهایی که مسئولشان هستید، برابری نمیکند.
در بسیاری از موارد، مشکلات مقطعی و قابل حلاند و الزاما استعفا دادن بهترین گزینهی ممکن نیست. اما توامان، ممکن است شرایط و حجم مسائل به گونهای باشد که استعفا برای شما بهترین گزینهی ممکن باشد.
برای آنکه بدانید استعفا در مقطع زمانی کنونی، انتخاب درستی برای شما هست و یا نه، پاسخ به سوالهای زیر میتواند کمکرسان باشد:
- مشکل یا مشکلات اصلی من چیست؟
- دربارهی این مشکلات با مدیر خود گفتوگو کردهام؟
- مشکلات من در سازمان فعلی قابل حلاند؟
- تلاش لازم برای حل مشکلات را داشتهام؟
- آیا مشکلات من واقعیاند؟
- مزایای شغل و سازمان فعلی بر معایباش ارجیحت ندارد؟
- این مشکلات در سازمان محل کار بعدی به وجود نخواهد آمد؟
- گزینهی شغلی بعدیام مشخص است؟
طبعا پاسخ به این سوالات، جوابهایی قطعی و یکسان نخواهد داشت و الزما نمیتواند درستی تصمیم شما را تضمین کند. اما کمک میکند که از زوایای بیشتری به تصمیم خود بنگرید.
گزینههای بعدی را بسنجید
استعفا به معنای قطع زنجیرهی کاری و مسیر شغلی شما نیست و باید به گزینه و یا گزینههای بعدی خود بیاندیشید. هرچند الزامی برای حفظ پیوستگی شغلی وجود ندارد و میتوانید بازهای را برای استراحت بین دو شغل در نظر بگیرید. اما مراقب باشید که این مدت چندان طولانی نشود.
گزینههای شغلی بعدی را در نظر بگیرید و سازمانهای مطلوبتان را بررسی کنید. مطمئن شوید که برای تخصص شما، فرصت شغلی باز دارند و میتوانید در مدتی معقول (یکی-دوماهه) در سازمانی تازه مشغول بهکار شوید.
شرایط استعفا را بسنجید
بسته به نوع قراردادی که با کارفرمای خود دارید، ممکن است شرایط استعفا خاصی در نظر گرفته شده باشد. مثلا ممکن است در قرارداد، یک بازهی زمانی یک تا چند ماهه برای خروج شما در نظر گرفته شده باشد.
بررسی شرایط قرارداد و البته، شرایط سازمان، مسئولیتهای حقوقی و حرفهای شما را شامل میشود. اگر مجموعهی محل کارتان در مقطعی قرار درد که خروج شما مشکلاتی را برایشان به همراه میآورد، معقول آن است که همکاری لازم را برای جذب و استقرار نیروی جایگزین داشته باشید.
مشورت کنید
اگر پس از طی مراحل فوق به قطعیت در تصمیم خود برای استعفا دادن رسیدید، بد نیست که با فرد خبرهای مشورت کنید. این فرد خبره میتواند کی باشد که سابقهی کاری بیشتری دارد و یا در حوزهی حرفهای شما چندسالی بیشتر کار کرده است. گاهی از اوقات، دریافت بازخورد از دیگران میتواند کمک کند که از منظری دیگری به موضوعات نگاه کنیم و بتوانیم بهتر تصمیم بگیرم.
چگونه استعفای خود را مطرح کنیم؟
با فرض آنکه تصمیم گرفتید که استعفای خود را قطعی کنید، لازم است که به صورت رسمی آنرا به اطلاع سازمان خود برسانید. بسته به ابعاد سازمان و ساختار منابع انسانی آن، ممکن است تصمیمگیرنده در خصوص استعفا مدیر مستقیمتان، مدیر عامل و یا مدیر منابع انسانی باشد. اما به طور کلی مراحل استعفا و اعلام آن در گامهای زیر توصیف شده است.
روند استعفا در سازمان خود را بشناسید
همانطور که پیشتر عنوان شد، هر سازمانی شرایط متفاوتی برای استعفا دادن پرسنل خود تعریف کرده است. در برخی از سازمانها، تصمیمگیرنده شخص مدیرعامل است و در سازمانهای بزرگتر این تصمیم به تیم منابع انسانی داده شده است. همچنین در برخی از شرکتها نیز، هر تیم خود مسئول استخدام و مدیریت تیم منابع انسانی خود است.
در ابتدا لازم است از این فرایند سر در بیاورید و بدانید که مسئول اصلی و تصمیمگیرندهی نهایی کدام شخص و سمت در مجموعهی شماست.
با مسئول مربوطه گفتوگو کنید
پس از آنکه مسئول امور منابع انسانی را شناختید، به صورت مستقیم با او دربارهی تصمیمتان صحبت کنید و به او اطلاع دهید که بنای خروج از مجموعه را دارید.
معقول آن است که اگر از دلایل تصمیمتان سوال کرد، صادق باشید. اما اگر به هر علتی مایل نیستید که دلایل اصلی را مطرح کنید، همین مساله را با صراحت اعلام کنید و بیان کنید که «بنا به دلایلی شخصی» تصمیم گرفتهای مسیر شغلیتان را تغییر دهید.
اگر دلیل تصمیم شما برای استعفا بروز مشکلات اخلاقی در سازمان است، وظیفهی حرفهای شما آن است که این مساله را به مسئول منابع انسانی خود اطلاع دهید. فارغ از آنکه تصمیم به استعفا داشته باشید ویا نه، لازم است که در صورت مواجهه با هرنوع مسالهی اخلاقی (نظیر تعرضهای جنسی) مراتب را به مسئول امر اطلاع دهید تا از بروز موارد مشابه جلوگیری شود.
درخواست خود را کتبی ارائه کنید
لازم است که درخواست کتبی استعفا را به مسئول مربوطه تحویل دهید و بهتر است که یک نسخه از آنرا نزد خود نگه دارید. بسته به پروتکلهای سازمانی، علام رسمی استعفا میتواند از طریق ایمیل نیز صورت گیرد.
نمونه نامه استعفا
مطلوب آن است که نامه استعفا را خود شخصا و با توجه به شناختی که از زبان و لحن شرکت خود دارید، بنویسد. نمونه نامه استعفا که در زیر آمده است، فرمت کلی آن را نشان میدهد.
جناب آقای محسن محسنی
مدیرعامل محترم شرکت محسنیان
با سلام
احتراما پیرو گفتگوی پیشین به استحضار میرسانم، اینجانب از تاریخ ۱۴۰۰/۰۱/۰۱ در شرکت محسنیان به عنوان کارشناس بازاریابی مشغول به کار هستم و بنا به دلایلی شخصی، در تاریخ ۱۴۰۰/۰۹/۳۰ استعفای خود را تقدیم حضور میکنم.
بنا به تعهدات قراردادی و حرفهای، امیدوارم که طی یک ماه از زمان تقدیم این نامه، فرایند خروج اینجانب از شرکت فراهم آید. لذا خواهشمند است دستورات لازم را برای انجام اقدامهای لازم در این خصوص صادر فرمائید.
لازم به توضیح است، نهایت همکاری ممکن جهت انتقال اطلاعات و وظایف به نیروی تازه توسط بنده انجام خواهد پذیرفت.
امیدوارم که شرکت محسنیان همچون گذشته در مسیر رشد قرار داشته باشد.
با احترام
میلاد میلادی
۱۴۰۰/۰۹/۳۰
متن بالا در قالب فایل PDF و فایل word آورده شده است که در صورت نیاز میتوانید از آنها استفاده کنید.
تعهداتتان را به پایان برسانید
نکتهی مهم و کلیدی پایانی آن است که از زمان اعلام رسمی استعفا تا زمان خروجتان از سازمان، باید به تعهدات و وظایف خود پایبند بماند. اعلام استعفا به معنای آن نیست که دیگر مسئولیتی در شرکت ندارید. تا زمانیکه با اعلام استعفای شما موافقت شود و فرایند خرجتان طی گردد، باید کارهای جاری را انجام داده و همچون گذشته به مسئولیتهای حرفهای خود مشغول باشید.
این مهم نه صرفا از منظر قانونی، که بیشتر از نظر حرفهای برای شما لازم است.
بعد از استعفا و خروج از سازمان چهکار کنیم؟
روابطتان را حفظ کنید
هرچند ممکن که است که علت استعفا و خروج شما از سازمان چندان دوستانه نباشد، اما باور کنید که حتی در بدترین شرایط هم، حفظ ارتباطات حرفهای و روابطتان در سازمان انتخاب بهتریست.
سعی کنید با همکاران و مدیران خود، ارتباطتان را حفظ کنید و با خصومت و ناراحتی از سازمان جدا نشوید. همکاران امروز شما میتوانند دوستان حرفهای فردای شما باشند و در موقعیتهای مختلفی به کمکتان بیایند. همانطور که در بسیاری از اپیزودهای کارگاه گفتوگو کردیم، برخورداری از یک شبکهی ارتباطی بزرگ میتواند در بسیاری از موقعیتها گرهگشا باشد.
بدگویی نکنید
بدترین کاری که میتوان در جلسهی مصاحبه استخدامی کرد، بدگویی از سازمانها و شرکتهاییست که پیشتر در آنها کار کردهاید. بدگویی در فقط در جلسهی مصاحبه که در محافظ خصوصی و گفتوگوهای دوستانه نیز خطایی پرهزینه است.
مستقل از آنکه به چه دلیلی از سازمان محل کار خود جدا میشوید، تجربههای ناخوشایند خود را با دیگران به اشتراک نگذارید. چرا که اولا ممکن است آن تجربه محدود به خودتان باشد و با تجربهی باقی همکارانتان مطابقت نداشته باشد. دوم -و شاید مهمتر- آنکه وقتی از محل کار سابق خود بدگویی کنید، این تصویر را در ذهن دیگران میسازد که تطبیق پذیری پایینی دارید.
پیگیر مطالباتتان باشید
شما از سازمان محل کار پیشین خود، مجموعهای مطالبات دارید که شامل آخرین حقوق، تجمیع سنوات و عیدی شماست. در نظر داشته باشید که حتی اگر یک ماه نیز در مجموعهای کار کرده باشید، همهی این موارد به شما تعلق میگیرد. در زمان استعفا، لازم است زمان دریافت آنها را از مدیر منابع انسانی جویا شوید و پس از خروج نیز پیگیر تسویه حساب کامل باشید.
همهچیز را تحویل دهید
احتمالا مجموعهای از اسناد، ادوات، مدارک و دسترسیها در اختیارتان است که باید به مسئول مربوطه تحویل دهید. مطمئن شوید که چیزی را نزد خود نگه نداشتید و هرآنچه که در اختیارتان بوده را تحویل دادهاید. مطلوب آن است که برای تحویل آنها، رسید و یا نامهی رسمی دریافت کنید تا خدای ناکرده برایتان در آینده مسالهای پدید نیاید.
تحویل کامل مواردی که در اختیار شما بوده، موجب میشود که بتوانید راحتتر و سریعتر از مجموعهی کاری جدا شده و نیازتان به تعاملات آتی کمتر شود.