تبلیغات پادکست بیشک یکی از دشوارترین انواع تبلیغ است. در مقایسه با روندی که برای تبلیغ و معارفهی دیگر انواع محصولات و خدمات مرسوم است، تبلیغ پادکست پیچیدگیهای مضاعفی دارد.
مهمترین مسالهای که موجب میشود تبلیغ پادکست سخت و گاهی ناممکن شود آن است که شما همزمان باید دو مفهوم را به مخاطب تازه بفهمانید: یکی پادکست و دیگری پادکست خودتان.
هنوز بخش بزرگی از جامعهی فارسی زبان، مشترک و دنبال کنندهی هیچ پادکستی نیست و احتمالا شناخت چندانی هم نسبت به این مفهوم ندارد. پرمخاطب ترین پادکست فارسی چیزی کمتر از یک میلیون نفر دنبالکننده دارد و این در مقایسه با سایر رسانههای محتوایی (کانالهای یوتوب، اکانتهای اینستاگرام و سایتهای محتوا محور) به واقع عدد کوچکی محسوب میشود.
تازه این همهی ماجرا نیست. اگر بخت یارتان باشد و مخاطبی که پادکستتان را پیش رویاش قرار میدهید با این مفهوم و نوع محتوا آشنا باشد، تازه باید از شما و محتوایتان خوشاش بیاید تا دنبالتان کند.
پس همین ابتدای کار، در نظر داشته باشید که تبلیغات پادکست اصلا کار سادهای نیست، زمان و استمرار میطلبد و عایدیاش چندان بزرگ نیست. آنچه در ادامه میخوانید، پیشنهادهای من برای تبلیغ پادکست است که جملگی را آزمودم و از آن بهره بردم. برای هیچکدام هزینه نکردم و فکر میکنم به فراخور موضوع و ماهیت پادکست کارگاه، خروجی مطلوبی از آن گرفتم.
علاوه بر پیشنهادهایی که در ادامه میآید که تماما بدون هزینهی ریالی قابل حصول است، چند اقدام هم با هزینه داشتم که در مطلبی جداگانه دربارهشان مینویسم. فعلا این شما و این پیشنهادهای دهگانهی من برای تبلیغات پادکست
پیشنهاد اول: محتوای پادکست
پیش از آغاز تولید کارگاه این باور را داشتم و حالا با قطعیت بیشتری میتوانم بر آن تاکید کنم: محتوای خوب خودش راهش را پیدا میکند. مهمترین ابزار تبلیغ پادکست بیشک، محتوای شماست. کیفیت محتوا، خود مبلغ و راهگشاست و مسیرش را به سمت مخاطبان تازه باز میکند.
اگر محتوای خوبی پدید آورید، همان مخاطبان محدودِ اولیه، بیمنت و چشمداشت آنرا به دیگران توصیه میکنند و کیست که نداند بهترین روش تبلیغات، معرفی دهان به دهان است؟
اینکه چه پادکستی را خوب بدانیم و چه محتوای را با کیفیت بشماریم، موضوعی دیگر است که اگر عمری بود، نظرم را دربارهاش مینویسم. اما نقدا، فکر میکنم دو راه برای آنکه بتوانید بفهمید که محتوای خوبی تولید میکنید و یا نه وجود دارد:
مقایسه: پادکستهای پرمخاطب حوزهتان را بشناسید و نظرتان مخاطبانشان را مرور کنید. ببینید از چه ویژگیهایی در آن پادکست تعریف میکنند و کدام بخشهایش را میپسندند. خروجی بررسی بازخورد دیگران میتواند برایتان راهگشا باشد. دقت کنید که پیشنهادم به کپی از پادکستهای دیگر نیست (نه در محتوا و نه در مضمون) که منظورم، فهم بهتر سلیقهی مخاطب و ترجیحات اوست.
خودانتقادی: من فکر میکنم که هیچ داوری بهتر از خودِ من و شما نمیتواند نسبت به کیفیت محتوا و پادکستمان نظر دهد. خودمان را جای مخاطب بگذاریم: پادکستمان را شنیدنی ارزیابی میکنیم؟ حاضریم وقتمان را صرف شنیدناش کنیم؟ پادکستی که میسازیم چقدر به پادکستهایی که میشنویم شبیه است؟ چقدر ویژگیهای پادکستهای محبوبمان را در بر دارد؟
پیشنهاد دوم: بازاریابی محتوایی
من همزمان با انتشار اولین اپیزود کارگاه، وبسایت آنرا هم راه انداختم و علاوه بر معرفی اپیزودها، محتوای تکمیلی و مرتبط در آن نوشتم. وبسایت کارگاه به موازات پادکست رشد کرد و از جایی به بعد به کانالی برای جذب مخاطب پادکست بدل شد. شاید جالب باشد که بدانید، حدود ۲۰ درصد از مخاطبان و شنوندگان کارگاه، پادکست را از طریق پلیر سایت کارگاه میشنوند.
علاوه بر وبسایت، شبکههای اجتماعی کارگاه هم کمکرساناند. اگر وقت و منابع بیشتری در اختیار داشتم، قطعا سعی میکردم که محتوای بیشتری روی اینستاگرام،تویتر و لینکدین منتشر کنم. اما در همین حد نیز مفید بوده و توانسته تا حد مطلوبی به بهتر دیده شدن کارگاه کمک کند.
تاثیر خلق و نشر محتوا در شبکههای اجتماعی برای پادکست کوتاهمدت نیست و بیشتر از آنکه به کثرت مخاطبان و دنبالکنندگان مستقیم پادکستتان بیانجامد، کمک میکند که آدمهای بیشتری اسم پادکستتان به گوششان بخورد.
در گفتگویی که با امیرحسین متین داشتم، دربارهی شیوههای مدیریت شبکه های اجتماعی مفصل گپ زدیم. فکر میکنم، شنیدن آن اپیزود میتواند ایدهها و سرنخهای خوبی برای استفادهی بهتر از این رسانهها به شما عرضه کند.
پیشنهاد سوم: دعوت مستقیم
من تا به امروز حداقل برای ۱۰-۲۰ نفر از آدمهای نزدیکی که میشناختم، کست باکس را روی گوشیهایشان نصب کردم و چند پادکست جذاب را به علاوهی کارگاه دنبال کردم. مختصری توضیح دادم و یک تکه از پادکستی را هم برایاش پخش کردم.
اگر در آغاز مسیر هستید، این روش را موکدا توصیه میکنم. هم به بزرگتر شدن مخاطبان پادکست فارسی کمک کردهاید و هم برای خودتان چندتایی دنبالکنندهی تازه جمع کردید.
همین نفرات محدود، اگر از پادکستهایی که به ایشان پیشنهاد کردید خوششان بیاید، به بازوان پرقدرت تبلیغات و سفیران پادکستتان بدل میشوند.
پیشنهاد چهارم: شبکههای اجتماعی
شما خودتان همین حالا یکی-دو رسانه در اختیار دارید. از مخاطبان شبکههای اجتماعی شخصیتان گرفته تا دوستانتان در پیامرسانها. بد نیست هرازگاهی تبلیغ پادکست تان را روی شبکههای اجتماعی منتشر کنید و از آدمهای دیگر «مستقیما» بخواهید که دنبالاش کنند.
در پیامرسانها اما احتیاط بیشتری لازم است. بهجای ارسال پیام انبوه، موردی و گزینشی پیام بفرستید و سعی کنید متن پیام را متناسب با فرد گیرنده تنظیم کنید. نیاز به توضیح هم نیست که تبلیغات پادکست تان را تنها برای دوستانی ارسال کنید که معتقدید محتوایتان میتواند برایشان جذاب باشد.
پیشنهاد پنجم: درخواست از دوستان
به موازاتی که از ظرفیتهای خود در شبکههای اجتماعی برای تبلیغات پادکست تان استفاده میکنید، میتوانید از دوستان نزدیکتان بخواهید که آنها نیز در ترویج پادکست به شما کمک کنند. من یکی-دو بار از دو-سه دوست صمیمی خواستم و ممنونم که درخواستم را اجابت کردند.
تاکیدم در این شیوه به استفاده از کمک «دوستان خیلی نزدیک» است و نه همهی دوستانی که در شبکههای آنلاین داریم.
پیشنهاد ششم: درخواست از مخاطبان
وقتی پادکست تان پا گرفتن و مخاطباناش سه رقمی شد، میتوانید «مستقیما» از ایشان بخواهید که پادکست تان را به دیگران معرفی کنند. من از قسمت دوازدهم پادکست این بخش را به مقدمهی هر اپیزود اضافه کردم که نتیجهاش جذاب بود.
پیشنهاد هفتم: همکاری با پادکستهای دیگر
با تبلیغ پادکست خود در سایر پادکستها، حداقل نیمی از راه را طی کردهاید: پیام و معارفهی پادکستتان را به گوش آدمهایی میرسانید که با مفهوم پادکست آشنایی دارند و همینک از آن استفاده میکند. اینکه تا چه میزان به پادکست شما روی خوش نشان دهند و به جمع دنبال کنندگانتان بپیوندند، موضوعی دیگر است.
پادکستهای همقد و قوارهی خود (به لحاظ تعداد مخاطب) را پیدا کنید و با ایشان معرفی متقابل انجام دهید. راستش را بخوانید، این تنها شیوهای در این فهرست است که تا به امروز سراغاش نرفتم. اما یکبار در پادکست دیگری میهمان بودم که به لطف معرفی پادکستم، توانستم تعدادی مخاطب از آن طریق جذب کنم.
پیشنهاد هشتم: دعوت از میهمان
اگر همچون کارگاه پادکستتان گفتگو محور است، فرصت بهرهمندی از مخاطبانِ میهمانتان را دارید. اگر هم نیست، اشکالی ندارد. هرازگاهی میتوانید میهمان/کارشناس دعوت کنید.
فقط مطمئن شوید که علت و دلیل دعوت از میهمان آن نیست که در تبلیغات پادکست کمکتان کند. هدف قاعدتا بهبود کیفیت محتواست، حال در کنارش، ممکن است میهمان بخواهد در معرفی آن نیز کمک کند.
پیشنهاد نهم: همکاری با رسانهها
رسانههای مختلف نظیر مجلات، روزنامهها و وبسایت های خبری، گزینههای جذابی برای جذب مخاطب تازه و تبلیغ پادکست هستند. ممکن است کاربرانشان طرفدار دنیای پادکستها نباشند، اما به محتوا علاقهمنداند. میتوانید رسانهای مرتبط به موضوع پادکست تان را پیدا کنید، مدلی از همکاری را به ایشان پیشنهاد دهید و یک بازی برنده-برنده تعریف کنید.
این موضوع آنقدر جذاب و اثربخش است که ترجیح میدهم بعدتر دربارهاش مفصلا و جداگانه بنویسم و تجربهی کارگاه را در اینباره شرح دهم
پیشنهاد دهم: همکاری با کسبوکارها
تنها بهرهای که میتوان از کسبوکارها در توسعهی پادکست برد، جذبشان به عنوان اسپانسر نیست. پیشنهاد من آن است که چند صباحی از خیر درامدزایی بگذرید و بهجای انتفاع مالی، مدلی برای منفعت دوجانبه ایجاد کنید. مثلا میتوانید به کسبوکاری مرتبط پیشنهاد کنید که پادکستتان را به مخاطبان و کاربراناش پیشنهاد کند و در ازایاش، شما نیز سرویسشان را مطرح کنید.
آنچه که خوانید، پیشنهادی تجربی من بود. چون ابزاری برای اندازهگیری دقیق خروجی هرکدام از این کانالها در اختیارم نبود و برخیشان به موازات هم پیش رفت، نمیتوانم اثربخشی هرکدام را در تبلیغات پادکست بیان کنم. اما سعی کردم بر اساس حس و شهودم، به ترتیب اولویتی و اثربخشی فهرست کنم.
امیدوارم که این شیوهها برای شما نیز کارساز باشد. اگر مدل و یا پیشنهاد دیگری به ذهنتان میرسد، لطفا در بخش نظرات بنویسید که بقیه نیز از آن بهره ببرند.
