مدیرتان شما را به صدا می‌کند و درباره‌ی خروجی کارتان نکاتی را متذکر می‌شود. کل حرف‌اش این است که خروجی، کیفیت لازم را ندارند و باید دقت و البته تلاش بیشتری را در کار منظور کنید. شما برافروخته و عصبانی می‌شوید و می‌خواهید سر از تن آن مدیر جدا کنید. از میانه‌ی صحبت دیگر حرفهایش را نشنیدید و دارید جلوی خودتان را می‌گیرید که میز را روی سرش خراب نکنید! اگر این موقعیت را پیش‌تر تجربه کردید، باید روی مهارت نرم پذیرش بازخورد خود کار کنید!
البته که این مهم مربوط به ارتباط با مدیران سازمان و تعامل با ایشان نیست. مهارت پذیرش بازخورد در هر سطحی از رابطه، که روابط حرفه‌ای و چه شخصی، اثرگذار است. در ادامه، کمی بیشتر با این مهارت آشنا می‌شویم و شیوه‌هایی را برای ارتقای این مهارت نرم مرور می‌کنیم.
پذیرش بازخورد یعنی چه؟
گفت‌وگو، رخداد جاری در هر محیط کاری‌ست که تجربه می‌کنیم. فرقی نمی‌کند که طرف مقابل، رئیس‌مان باشد و یا مرئوس‌مان. در لابه‌لای مکالمه‌های روزمره ممکن با نقد، نظر و یا پیشنهاد همکاران‌مان مواجه شدیم. گاهی این نظرات را غیر تخصصی، غیر واقعی و نامرتبط برداشت می‌کنیم و به خودمان می‌گوییم «او چطور به خود اجازه می‌دهد که درباره‌ی من یا کار تخصصی‌ام نظر دهد؟»
اگر موضعی این‌چنینی را در پیش بگیریم، یعنی چندان شنوایی بالایی در برابر نظرها و بازخوردهای دیگران نداریم و باید روی مهارت پذیرش بازخورد خود تأمل کنیم.
مهارت پذیرش بازخود (accept feedback) یعنی، در برابر بازخوردها و نظرات دیگران بدون پیش‌داوری شنوایی داشته باشیم. این بدان معناست که مستقل از موقعیت نقد و بازخورد، اصل و اساس بازخورد را دریافت، پردازش و بر اساس تحلیل منطقی خود، تصمیم بگیریم.
ارتقای مهارت پذیرش بازخورد به ما کمک می‌کند که تعاملات سازنده‌تری را با همکاران‌مان تجربه کنیم، از پرخاش و بروز موقعیت‌های ناخوشایند در محیط کاری جلوگیری کنیم و در نهایت، مسیر شغلی موفق‌تری را در پیش بگیریم.
چگونه مهارت پذیرش بازخورد را در خود تقویت کنیم؟
روش‌های مختلفی برای ایجاد و تقویت این مهارت نرم می‌توان پیشنهاد کرد. سه پیشنهاد زیر احتمالا می‌تواند کم‌دردسر، سریع و مفید باشد. امتحان‌شان کنید 🙂
پیش‌داوری را کنار بگذاریم
پیش‌داوری، مهم‌ترین عاملی‌ست که موجب می‌شود شنونده‌ای فعال نباشیم و در برابر بازخوردهای دیگران، پذیرش‌مان حداقلی شود. اولین گام در جهت ارتقای مهارت پذیرش بازخورد آن است که گوینده را از بازخودش سوا کنیم. مهم نیست که رابطه‌ی فردی‌مان با فرد بازخورد دهنده چگونه است، مهم این است که بازخوردش را به درستی و مستقل از پیش‌داوری‌های شخصیتی بشنویم.
در یک محیط کاری سالم، همگان می‌توانند بازخوردهای خود را، البته با حفظ آداب، به دیگر همکاران خود ارائه کنند. مطلوب آن است که مفروض‌مان را در برابر هرنوعی از بازخورد که دریافت می‌کنیم بر آن بگذاریم که هدف و نیت فرد بازخورد دهنده، کمک به بهبود عملکرد ماست. با این نوع نگاه، می‌توانیم از سد پیش‌داوری‌ها عبور کرده و به «کلام» توجه مخاطب دقت بهتری داشته باشیم.
بازخوردها را یادداشت کنیم
پذیرش بازخورد به معنای پذیرش هر بازخوردی نیست! ممکن است برخی از بازخوردها چندان درست نباشد و فرد بازخورد دهنده، اطلاعات کافی از همه‌ی جهات موضوع در اختیارش نباشد.
برای آن‌که بتوانیم بازخوردهای صحیح و کارآمد را از بازخوردهای اشتباه و یا ناقص تمیز کنیم، لازم است که در لحظه‌ی مواجهه‌ی با نظرات، آن‌ها را در جایی یادداشت کنیم. تصمیم‌گیری درباره‌ی صحیح یا نصحیح بودن بازخوردها در لحظه‌ی دریافت چندان ممکن به نظر نمی‌رسد. اما اگر آن‌ها را در محلی یادداشت و گردآوری کنید و در اوقات فراغت به سمت‌شان بروید، می‌توانید با دقت و آرامش بیشتری نسبت به بررسی‌شان اقدا کنید.
در برابر هر بازخورد دریافتی، آن‌را تحلیل کنید. از خود سوال کنید که بازخورد دهنده، بر چه اساس و مبنایی آن نظر را داده است؟ چقدر این نظر با تحلیل شما مطابقت دارد؟ اگر نظرتان همسوست، چگونه می‌تواند بهبود را ایجاد کرد؟
بازخورد خود را بیان کنید
برای آن‌که چرخه‌ی سالم گفت‌وگو بین شما و همکاران‌تان قطع نشود، نسبت به بازخوردهایی که در اختیارتان دادند منفعل نمانید و شما نیز بازخوردهای خود را در مورد کار و عملکرد دیگران به ایشان ارائه کنید. همچنین، مطلوب آن است که نتیجه‌ی تأمل خود بر روی بازخورد دیگران را به ایشان اطلاع دهید.
اگر مدیرتان در مورد علمکردتان نقد و یا نظری به شما داد، پس از بررسی و تحلیل، نتیجه‌ی تحلیل‌تان را به او ارائه کنید. این موضوع کمک می‌کند که به دیگران بفهمانید که نسبت به بازخوردهای‌شان منفعل نیستید، آن‌ها را می‌شنوید و برای زمانی که صرف تعامل با شما کرده‌اند، ارزش قائلید.
فراموش نکنیم که دریافت بازخورد از همکاران، موهبت بزرگی‌ست که می‌تواند کمک شایانی به رشد حرفه‌ای شما داشته باشد. پس لازم است که این جریان را زنده نگه دارید و دیگران نشان دهید که شنوندگی بالایی درباره‌ی نظرات‌شان دارید.
مهارت نرم پذیرش بازخورد برای چه مشاغلی اولویت بالاتری دارد؟
به طور کلی می‌توان مهارت پذیرش بازخورد را برای همه‌ی مشاغل و حرفه‌ها لازم و ضروری دانست، چرا که «تعامل» لازمه‌ی هر حرفه‌ای است و همه‌ی ما لازم است که بتوانیم با هم‌تیمی‌های خود تعامل داشته باشیم. با این‌حال، به نظر می‌رسد که تقویت این مهارت برای حرفه‌هایی که در ارتباط تنگاتنگی با هم‌تیمی‌های دیگر خود هستند، ارزش و اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
همانطور که در اپیزود اول کارگاه و گفتگو پیرامون شغل مدیریت منابع انسانی نیز مطرح شد، در رسته‌ی منابع انسانی که تعاملات بالایی را می‌طلبد، ارائه و پذیرش بازخورد نقش پررنگی دارد.
لطفا تجربه‌های خود را درباره‌ی روش‌های ارتباط این مهارت نرم با ما درمیان بگذارید.
